به‌لیمو
به‌لیمو نام یک گیاه دارویی معطر است که بوی خوشایند لیمو را دارد. درختچۀ این گیاه ۱٬۵ تا ۲ متر است که گاهی بیشتر هم می‌شود. و دارای برگ‌های ساده سرنیزه‌ای به طول ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر با قاعده گره‌ای و عموماً به‌صورت دسته‌های سه تایی در هر گره است. گل آذین انتهایی و بصورت خوشه‌های باریک، جام گل کوچک و به‌طور مشخص واجد دو لب، ارغوانی رنگ پریده، و دارای ۲۱ عدد بذر است. این گیاه بومی آمریکای جنوبی بوده و به طور طبیعی رویش آن در آرژانتین، شیلی و پرو گزارش شده است.
برگ‌ها بخش دارویی این گیاه هستند و بویی شبیه لیمو دارند. برگ‌ها را در اواخر تابستان(تیرماه،شهریور،آبان ماه) جمع‌آوری می‌کنند. پودر برگ گیاه به‌لیمو به رنگ سبز مات و دارای بوی معطر، طعم آن تند و کمی تلخ است. از به‌لیمو در درمان سوء هاضمه، نفخ، سردردهای یک طرفه، دردهای عصبی، سرگیجه و علائم سرماخوردگی استفاده می‌شود بعلاوه در تقویت حافظه و ایجاد آرامش و درمان بی خوابی نیز مفید است. همچنین به عنوان ادویه در مصارف خانگی نیز کاربرد دارد. اسانس به‌لیمو دارای خواص باکتری کش و حشره کش بوده و همچنین در صنعت عطرسازی نیز از آن استفاده می‌شود.
در بیماران دچار نارسایی کلیوی و همچنین در دوران آبستنی و شیردهی باید از مصرف زیاد به‌لیمو اجتناب کرد. استفاده موضعی به‌لیمو ممکن است باعث حساسیت پوستی شود. برگ و اسانس به‌لیمو را باید دور از نور، در جای خنک و سربسته نگهداری کرد. از فراورده‌های موجود در بازار آن می‌توان به چای ورون اشاره کرد.
دمنوش به‌لیمو فوق‌العاده آرام بخش و تسکین دهنده اعصاب است. اسانس این گیاه در صنایع غذایی و در تهیه انواع عطر و ادکلن بسیار کاربرد دارد. برای تقویت حافظه می‌توان از عرق به‌لیمو استفاده کرد. به‌لیمو برای تقویت معده در ردیف بهترین داروها قرار می‌گیرد که برای این منظور بهتر است همیشه به صورت دم کرده مانند چای مصرف شود. این دمنوش به رفع تپش قلب کمک می‌کند. این دمنوش آرام بخش است، استرس و خستگی‌های روحی را کاهش داده و برای درمان بی خوابی مناسب است. مناسب برای درمان سرماخوردگی و سرفه است. به‌لیمو یکی از بهترین داروها جهت تقویت معده می‌باشد و همچنین خاصیت ضد نفخ دارد. این دمنوش جهت التیام سر درد و میگرن مناسب می‌باشد.
یک قاشق غذاخوری برگ به‌لیمو را در قوری ریخته و آب با دمای ۸۰ درجه را به آن اضافه کرده و اجازه می‌دهیم که به مدت ۲۰ دقیقه دم بکشد. در صورت تمایل به شیرین کردن دمنوش، می‌توانید از نبات یا عسل استفاده کنید.
نوشیدنی که به نام «شربت به‌لیمو» معروف است ربطی با گیاه به‌لیمو ندارد و ترکیبی است از آب لیمو، آب میوۀ به، شکر و موادی دیگر. شربتی با محتوی عصاره یا دم‌کردۀ برگ گیاه به‌لیمو به همراه افزودنی‌های مختلف نیز ساخته می‌شود، ولی آن نیست که در زبان عام «شربت به‌لیمو» نامیده می‌شود.
منبع:ایران به لیمو
سیدحامد درویش پور